W ostatnich dwóch tygodniach Polacy pokazali się od najlepszej strony. Wojna na Ukrainie sprawiła, że setki tysięcy uchodźców zza wschodniej granicy trafia do naszego kraju. Te osoby często nie mają przy sobie niemal niczego, cały dobytek zostawiły w domach znajdujących się w strefie wojny. Jedną z podstawowych potrzeb, jakie trzeba im zaspokoić, to dach nad głową. I tutaj nie zawiedliśmy – mnóstwo osób udostępnia czy to mieszkania, czy to pokoje dla uchodźców. Jeżeli masz w domu wolne pomieszczenia, mógłbyś też pomóc. Pamiętaj jednak, aby się do tego przygotować i aby twoja decyzja była przemyślana.
Często chcemy pomagać wiedzeni porywem emocji. Łatwo o to w tak stresującej sytuacji jak wojna. Lecz należy pamiętać, iż pomoc polegająca na zapewnieniu dachu nad głową nie jest krótkim, jednorazowym aktem dobroci. Nowi lokatorzy w wielu przypadkach pozostaną z nami na dłużej. Nieprzemyślana decyzja o udostępnieniu pokoju lub mieszkania może być więc nawet gorsza niż brak pomocy.
Zacznij od oceny swoich zasobów. Prawdopodobnie masz do dyspozycji wolny pokój w domu. Czasami może to być część domu. Takie pomieszczenia bywają używane jako rupieciarnie. Zanim przyjadą goście z Ukrainy, zabierz z nich swoje rzeczy lub, jeśli to niemożliwe, przynajmniej te, z których będziesz chciał korzystać. Dzięki temu unikniesz kłopotliwych sytuacji nachodzenia lokatorów. Pamiętaj, że uchodźcy z Ukrainy są zależni od naszej pomocy, co nie oznacza wcale, iż możemy ich traktować przedmiotowo. Są to ludzie i należy im się szacunek. Nawet jeśli udostępniasz nocleg za darmo, traktuj gości tak, jak byś chciał, aby w takiej sytuacji traktowano ciebie.
Aby uniknąć konfliktów, które mogą pojawić się z czasem, przygotuj pomieszczenia. Postaraj się dowiedzieć, czy jadący do ciebie uchodźcy mają ze sobą dużo rzeczy. Niektóre osoby uciekły przed koszmarem wojny z pojedynczą walizką, ale są też tacy, którzy zdołali spakować pokaźny bagaż. Muszą go gdzieś przechować. Do tego dobrze by było, gdyby mogli wypakować chociaż część swoich rzeczy, więc zadbaj o to, by mieli dostęp do pustych półek i szafek.
Pamiętaj o tym, że lokatorzy mogą trafić do ciebie na dłużej. Na jak długo – to już zależy od ciebie i ustal to najlepiej w momencie aranżowania pomocy. Z tego względu, iż będziecie dzielić dom, warto zapoznać gości z zasadami panującymi w domu, czyli np. powiedzieć o sortowaniu śmieci, o tym kiedy i jak zamykać drzwi wejściowe, jak korzystać ze sprzętów. Nie chodzi o ograniczanie ich swobody, ale o to, by po prostu móc funkcjonować bez konfliktów. Zapoznaj gości z domem, z układem pomieszczeń, pokaż wszystkie rzeczy, które będą im potrzebne do codziennego funkcjonowania. Daj też dostęp do internetu – na pewno będą chcieli być na bieżąco z wydarzeniami w swoim kraju oraz móc się kontaktować ze znajomymi i rodziną.
Najprawdopodobniej uchodźcy będą chcieli się odwdzięczyć chociaż pomocą, oferując np. sprzątanie lub gotowanie. Postaraj się wyczuć, czy jest to dla nich problemem. Często będzie tak, iż pozwolenie im na udział w obowiązkach poprawi ich samopoczucie – bez tego mogą się czuć jak intruzi. Pamiętaj, iż w większości przypadków będą to osoby, które dotychczas wiodły normalne życie, w tym pracowały i samodzielnie się utrzymywały. Dla kogoś takiego nagła konieczność zdania się na łaskę obcych osób jest bardzo krępująca.
Uchodźcy to przede wszystkim kobiety i dzieci oraz osoby stare oraz niezdolne do służby wojskowej. Może się zdarzyć, iż trafi do ciebie ktoś, kto wymaga specjalanej opieki. Na pewno uzyskasz taką informację wcześniej i będziesz mógł zdecydować, czy jesteś w stanie zapewnić schronienie komuś takiemu. I tutaj znowu musisz pamiętać, że nie jest to kwestia dnia, dwóch czy trzech. Może to trwać tygodnie albo i dłużej, więc jeżeli chciałeś rozwiązać problem biorąc urlop, aby móc pomagać na bieżąco, to miej świadomość, iż na stałe nie będzie to tak funkcjonowało.
Nie oczekuj od swoich gości wesołej otwartej postawy, przynajmniej nie na początku. Uciekają z koszmaru, wielu z nich przeżyło rzeczy, po których wymagają pomocy psychologicznej. Daj im odetchnąć, odpocząć, pozwól im poczuć się bezpiecznie, a kontakty między wami z czasem same się zacieśnią.
Więcej porad dla osób goszczących uchodźców z Ukrainy znajdziesz tutaj.