Dom z gliny i słomy

Biobudownictwo cieszy się coraz większym powodzeniem. Stale poszerzająca się świadomość ekologiczna skłania ludzi do poszukiwania rozwiązań przyjaznych środowisku, przy jednoczesnym utrzymaniu komfortu użytkowników. Nierzadko, tak jak w przypadku domów z gliny i słomy, powraca się do starych, sprawdzonych pomysłów. Kto jednak sądzi, że biodomy to tradycyjne lepianki, ten bardzo się myli.

Domy z gliny i słomy powstają przy wykorzystaniu naturalnych, łatwo dostępnych surowców, ale dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii budowlanych, zapewniają one komfort, wytrzymałość i oszczędność, o jakich nie śniło się właścicielom tradycyjnych domów murowanych. Jeśli dodamy do tego przepiękny wygląd oraz niskie koszty budowy, dojdziemy do wniosku, że mamy do czynienia z rozwiązaniem idealnym.

Technologia

W Polsce przy budowie domów z gliny i słomy, korzysta się przede wszystkim z dwóch technologii:

1. Ściany z drewnianym szkieletem formowane są przy użyciu szalunku, wypełnienie stanowi mieszanka gliny z suchą trzciną lub słomą. Glinę w szalunku ubija się najczęściej przy pomocy ręcznych młotów pneumatycznych.

2. Z mieszanki słomo-glinianej formuje się bloczki, które po przeschnięciu (bez wypalania) służą jako wypełnienie drewnianego szkieletu.

Budowa z gliny i słomy krok po kroku

1. Wykonujemy płytkie fundamenty (podobne jak w budownictwie murowanym) z półmetrową nadmurówką. Nadmurówka jest konieczna ze względu na niską odporność gliny na działanie wilgoci.

2. Produkujemy materiał budowlany, czyli bloczki słomo-gliniane (strawbale). Glinę kupujemy w sklepie lub, w wersji survivalowej, wydobywamy ją sami, drewno – w lesie, a słomę – od rolnika. Jeśli chodzi o wybór słomy, najważniejsze jest, by była sucha. Glina wykorzystywana w budownictwie musi być tłusta, średnio tłusta lub bardzo tłusta. Mieszamy glinę ze słomą, formujemy prostopadłościenne bloczki i pozostawiamy do wyschnięcia (kilka tygodni).

3. Tworzymy drewniany szkielet (może być także stalowy lub betonowy) razem z dachem.

4. Wypełniamy szkielet warstwami bloczków, jako zaprawy używając gliny lub mieszanki lub gliniano-wapiennej.

5. Wykańczamy budynek: tynkujemy, obkładamy płytami gipsowymi, etc.

Wady i zalety

Zalety domów z gliny i słomy:

• tworzą sprzyjający zdrowemu funkcjonowaniu mikroklimat; gliniane ściany regulują przepływ wilgoci, dzięki czemu wilgotność w pomieszczeniach utrzymuje się na stałym, optymalnym poziomie (około 50-55%)

• są dobrze wyizolowane termicznie i akustycznie; ściany w domach z gliny i słomy charakteryzują się niskim współczynnikiem przenikania ciepła oraz zdolnością do akumulacji ciepła, dzięki temu zmniejsza się zapotrzebowanie na energię grzewczą (zużycie nawet kilkukrotnie mniejsze niż w domach budowanych w technologii konwencjonalnej)

• brak konieczności docieplania budynku

• są ognioodporne; właściwość tę zapewnia gruba warstwa z gliny lub tynku wapiennego, która chroni ściany domu przed czynnikami zewnętrznymi

• proces budowy jest przyjazny środowisku i niskoenergetyczny; materiały do budowy domów z gliny i słomy powstają bez konieczności wykorzystywania technologii wysokotemperaturowych, związanych z emisją dwutlenku węgla i innych szkodliwych związków

• podlegają całkowitej biodegradacji

• są tanie (ze względu na niskie ceny materiałów oraz stosunkowo proste wykonanie – niższe koszty robocizny)

• w budownictwie słomo-glinianym korzysta się z materiałów łatwo dostępnych, niewymagających kosztownego i nieekologicznego transportu

• glina ma właściwości antystatyczne, dzięki czemu redukuje powstawanie kurzu

• technologia budowy z gliny i słomy może być wykorzystana w budownictwie pasywnym

• są niezwykle estetyczne; w przypadku domów z gliny i słomy możliwe jest dowolne kształtowanie bryły, dzięki czemu wyróżniają się one na tle tradycyjnych domów

Wady domów z gliny i słomy:

• charakteryzują się niższą wytrzymałością na działanie żywiołów; na podstawie badań prowadzonych w Wielkiej Brytanii, stwierdzono, że domy z gliny i słomy są w stanie wytrzymać podmuchy wiatru rzędu 120 km/h. Dla porównania, podmuchy orkanów, z jakimi mieliśmy do czynienia w naszym kraju sięgały prędkości 150 km/h

• mają ściany o grubości 50-60 cm; ściany tej grubości odbierają kilka metrów kwadratowych powierzchni użytkowej domu, co może być szczególnie kłopotliwe, jeśli dysponujemy niewielką przestrzenią

• możliwość wystąpienia pęknięć, związanych z zastosowaniem gliny o zbyt dużej kurczliwości

• możliwe trudności ze znalezieniem fachowców, gotowych podjąć się budowy, ewentualnie – konieczność wykonania części prac samodzielnie

• brak standaryzacji materiałów – ich jakość należy sprawdzić przed rozpoczęciem budowy

Alternatywa dla domów murowanych?

Domy z gliny i słomy są fantastyczne – piękne, ekologiczne, tanie w budowie i w eksploatacji, naturalnie wentylowane, przez co zdrowsze, ognioodporne. Są też wytrzymałe. No właśnie, ale czy wystarczająco wytrzymałe? Dotychczasowe badania udowodniły, że pierwszy lepszy podmuch wiatru nie zdmuchnie naszego biodomu z powierzchni ziemi, ale musimy zdać sobie sprawę, że 120 km/h i długotrwałe deszcze to, nawet w naszych warunkach klimatycznych, nic nadzwyczajnego. Dopóki więc nie zostaną przeprowadzone kompleksowe testy, wydaje się, że domy z gliny i słomy pozostaną piękną mrzonką.

Jeśli jednak chodzi o tereny o niskim prawdopodobieństwie występowania gwałtownych zdarzeń pogodowych, domy z gliny i słomy sprawdzają się znakomicie. Świadczą o tym najlepiej przykłady takich budowli, zlokalizowanych na całym świecie.

W krajach takich jak USA, Francja, Niemcy, Austria, Dania czy Szwecja, w technologii słomo-glinianej powstają nie tylko średniej wielkości domy mieszkalne, ale także budynki użyteczności publicznej oraz okazałe rezydencje.