Z początkiem stycznia użytkowanie wieczyste gruntów zostało automatycznie przekształcone w prawo własności. Oznacza to zmiany dla właścicieli budynków, które na tych gruntach stoją. Zmiany objęły zarówno właścicieli domów jednorodzinnych, jak i lokali w budynkach wielorodzinnych.
Szacowano, że aż 1.3 mln Polaków mieszka na gruntach gminnych i do tej pory korzystało z użytkowania wieczystego. Właściciele domów jednorodzinnych położonych na takich gruntach, w związku z przekształceniem użytkowania w prawo własności, zobowiązani są do uiszczenia tzw. opłaty przekształceniowej. Jej wysokość będzie taka sama jak wysokość opłaty z tytułu użytkowania wieczystego, i podobnie jak ta opłata będzie ona uiszczana raz w roku. Niektóre gminy wiedząc, że opłata uwłaszczeniowa będzie taka sama jak za użytkowanie wieczyste, pod koniec ubiegłego roku podnosiły opłaty za użytkowanie, aby od stycznia otrzymywać wyższe wpływy.
Jednakże gminy przygotowały możliwość skorzystania z bonifikat dla osób, które opłatę uwłaszczeniową będą chciały uiścić jednorazowo. Wysokość zniżek ustalana jest indywidualnie przez gminę i waha się między 60 a nawet 99 %. Największe bonifikaty przygotowała Warszawa i Gdańsk, tu można liczyć na upust kolejno 99 i 95 %. W przypadku gruntów państwowych, gdy spłata nastąpi w pierwszym roku po przekształceniu, rabat wyniesie 60 %. Z każdym kolejnym rokiem wysokość możliwej do uzyskania bonifikaty będzie malała o 10 %. Na taką zniżkę zdecydowały się też niektóre miasta, np. Kraków i Łódź.
Właściciele domów jednorodzinnych będą także zobowiązani do wpisania zmiany stanu prawa własności w księdze wieczystej nieruchomości. Wniosek o dokonanie wpisu należy składać we właściwym dla miejsca położenia nieruchomości wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego. W przeciwieństwie do innych wniosków dotyczących wpisów w księdze wieczystej, ten wniosek będzie zwolniony z opłaty sądowej. Podstawą do złożenia wniosku o dokonanie wpisu będzie zaświadczenie wydawane przez właściwe organy. Zaświadczenie będzie potwierdzać przekształcenie oraz wynikający z tego tytułu obowiązek ponoszenia opłat przekształceniowych.
Roszczenie o opłatę będzie ujawnione w dziale III księgi wieczystej, a w razie zbycia nieruchomości, obowiązek jej zapłaty przejdzie na nowego właściciela. Termin uiszczenia opłaty rocznej wyznaczono na 31 marca każdego roku.